ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਤੱਕ... ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੇ ਰੰਗ

ਇਸ ਵਾਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੱਖਰਾ ਹੀ ਰੰਗ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੋਣਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਔਰਤ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੈ।

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਾਈਡਨ / File/ X@POTUS

ਇਹ ਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਲਈ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਜ਼ੋਰਾਂ 'ਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ ਵੱਡੇ ਚੋਣ ਉਤਸਵ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਖੇਤਰੀ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਚੁਣਨ ਲਈ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਵਕ ਨੇਪਰੇ ਚੜ੍ਹ ਗਈਆਂ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਮਰੀਕਾ ਸਮੇਤ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਜੇਕਰ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ 'ਚ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣਗੇ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ 5 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਵੋਟਿੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਲਗਭਗ ਪੂਰਾ ਸਾਲ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਚੋਣਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਫਿਲਹਾਲ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ 'ਚ ਵੋਟਿੰਗ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਚੋਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਆਉਣਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਚੋਣਾਵੀ ਸ਼ਤਰੰਜ ਵਿਛੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਇਸ ਵਾਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੱਖਰਾ ਹੀ ਰੰਗ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੋਣਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਔਰਤ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੈ। ਨਾਟਕੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਅੱਗੇ ਆਈ ਕਮਲਾ ਹੈਰਿਸ ਨੇ 2024 ਦੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਹਵਾ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੋਅ ਬਾਈਡਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਚੋਟੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੀ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਪਾਰਟੀ ਢਾਈ-ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਮਲਾ ਹੈਰਿਸ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਉਤਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾ ਸਿਰਫ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਆ ਗਈ, ਸਗੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਪਬਲਿਕਨਾਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਤਾਜ਼ਾ ਸਰਵੇਖਣ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਹੈਰਿਸ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਿੱਥੇ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਈ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਟਰੰਪ ਦੇ ਕਈ ਗੜ੍ਹ ਵੀ ਟੁੱਟ ਗਏ ਹਨ। ਖਬਰਾਂ ਅਤੇ ਸਰਵੇਖਣਾਂ 'ਚ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨੇੜੇ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਹੈਰਿਸ ਦਾ ਗ੍ਰਾਫ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇਕਰ ਹੈਰਿਸ ਟਰੰਪ ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਅਮਰੀਕਾ 'ਚ ਕਿਸੇ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਔਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੋਵੇਗਾ। ਹੋਰ ਰਿਕਾਰਡ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਰਜ ਹੋਣਗੇ ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਰਹਿਣਗੇ। ਹੁਣ ਔਰਤ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਣ ਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਅਪਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਸੱਤ ਪੜਾਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਸੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੱਛਮੀ ਦੁਨੀਆ ਤੱਕ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਕਈ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹਨ। ਇਸ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣਾ ਇੱਕ ਔਖਾ ਕੰਮ ਸੀ। ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਡਰ ਕੱਢਣਾ ਵੀ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜ ਸਥਿਤੀ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਰਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਚੋਣਾਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਨੇਪਰੇ ਚੜ੍ਹੀਆਂ। ਹੁਣ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਚੋਣ ਲਈ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਸ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਜਮਹੂਰੀ ਤਾਕਤ ਸਾਫ਼ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਾਕਤ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲੈਣ ਲਈ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਮਰੀਕਾ, ਨਾਰਵੇ ਅਤੇ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਸਮੇਤ 15 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਦੇ ਵਫ਼ਦ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਬਡਗਾਮ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕੀਤਾ। ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੇ ਪੋਲਿੰਗ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ 'ਤੇ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਦਿਆਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਨਦਾਰ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਦੱਸਿਆ। ਇਹ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ 'ਦੋਸਤਾਨਾ ਦੇਸ਼ਾਂ' ਵਿਚ ਲੋਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਾਲ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦਾ ਮਾਰਗ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।